PTBRiO zaniepokojone powtarzającymi się naruszeniami standardów w sondażach o sprawach publicznych

W liście zarząd Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii podkreślił, że celem tej organizacji jest działanie na rzecz przestrzegania standardów metodologicznych i etyki zawodu badacza rynku i opinii publicznej.

- Dlatego z zaniepokojeniem obserwujemy powtarzające się w ostatnim czasie przypadki naruszania kanonów metodologicznych w badaniach dotyczących sfery publicznej, a więc tam, gdzie są one najbardziej eksponowane. Wobec zaostrzających się podziałów społecznych i napięć politycznych, których jako badacze jesteśmy przecież świadomi, każdy taki przypadek stanowi szczególnie niebezpieczny precedens - uważają władze PTBRiO. - Próby wykorzystywania badań nie tylko do opisu społeczeństwa, ale także do tego, aby na nie wpływać, nie od dziś towarzyszą naszej pracy. Zawsze musimy się liczyć z takimi dążeniami i dbać o obiektywność naszych działań. Dziś jednak w szczególności każda kontrowersja związana z badaniami nabiera szczególnego znaczenia, jest błyskawicznie wychwytywana i również staje się narzędziem politycznych gier - dodają.

W liście nie skonkretyzowano, o których „powtarzających się w ostatnim czasie przypadkach naruszania kanonów metodologicznych w badaniach dotyczących sfery publicznej” jest mowa. W ostatnim czasie dyskutowano w branży o sondażu zrealizowanym przez Kantar Public dla Telewizji Polskiej, w którym zapytano m.in., czy europosłowie PO, którzy poparli niedawno rezolucję Parlamentu Europejskiego krytykującą sytuację w Polsce, zachowali się jak współczesna Targowica. Firma tłumaczyła, że prowadzi badania polityczne dla wszystkich stron sceny politycznej, żadnej nie faworyzując, a dopiero odmowa realizacji sondażu mogłaby zostać uznana za deklarację polityczną.

Według PTBRiO takie kontrowersje godzą w dobre imię całej branży badawczej i osłabia społeczne zaufanie do badań. - Tym większych niż zazwyczaj starań powinniśmy zatem dołożyć dziś, aby przeprowadzać badania tak, aby były one wolne od wszelkich wątpliwości metodologicznych i kontrowersji - apelują władze organizacji.

- Naszym wspólnym sprzymierzeńcem w tym, aby sprostać opisanym wymaganiom, jest Międzynarodowy Kodeks Badań Rynku i Badań Społecznych ICC/ ESOMAR. Dokument ten został przyjęty również przez nasze Towarzystwo i wspierany jest jako gwarant dobrej jakości oraz etyki w naszym zawodzie. Dlatego wszyscy Członkowie PTBRiO, przystępując do Towarzystwa, zobowiązują się do przestrzegania postanowień Kodeksu - dodał zarząd PTBRiO.

W liście przypomniano też kluczowe zapisy Kodeksu, dotyczące obiektywności i neutralności:

1. Obiektywność
Zgodnie z zaleceniami Kodeksu badanie rynku ma być legalne, uczciwe, prawdziwe i obiektywne oraz realizowane według odpowiednich zasad naukowych. Oznacza to między innymi niedopuszczalność pytań sugerujących w jakikolwiek sposób odpowiedź, w tym także pytań, które poprzez swoją konstrukcję lub użyte sformułowania narzucają lub legitymizują określony światopogląd.

Badania muszą pozostać zdystansowane w stosunku do dyskursu politycznego na każdym etapie ich realizacji: od konstrukcji narzędzi, poprzez sposób przeprowadzania aż po analizę i prezentację wyników. Badawcza uczciwość nakazuje również nie zadawać pytań niezrozumiałych dla respondentów, bądź operujących niezrozumiałymi kategoriami czy pojęciami. Jeśli zachodzi podejrzenie, że mamy do czynienia z taką sytuacją, należy jej bezwzględnie zapobiec.

2. Neutralność
Postulaty obiektywności pozostają w ścisłym związku z neutralnością rozumianą jako wyraźne odróżnienie i oddzielenie badań od aktywności niebadawczych związanych przede wszystkim z wywieraniem wpływu, w tym m.in. sprzedaży, reklamy czy propagandy. 3. Odpowiedzialność. Odpowiedzialność za realizowane działania badawcze obejmuje wszystkie fazy począwszy od akceptacji zlecenia, poprzez konstrukcję narzędzi, sposób przeprowadzania aż po analizę i prezentację wyników. Zgodnie z Kodeksem Klient i badacz dzielą odpowiedzialność za zapewnienie, żeby opublikowane wyniki nie były mylące. Akceptując zlecenie, podejmujemy więc taką odpowiedzialność i musimy zadbać o dochowanie wszelkich standardów obiektywności, neutralności i wysokiej jakości naszej pracy. Pamiętajmy, że agencja badawcza zawsze ma prawo nie przyjąć zlecenia, a jeśli narusza ono przyjęte standardy pracy - jest to wręcz jej obowiązek.

W trosce o wysoką jakość badań oraz ich rolę w kształtowaniu ładu informacyjnego w Polsce, apelujemy do całej społeczności badawczej o szczególną refleksję nad standardami pracy. A wszystkich uczestników dyskusji w sferze publicznej prosimy o zwrócenie uwagi na jakość badań, w oparciu o które kształtują swoje osądy i poglądy, a więc na to, czy są one obiektywne, neutralne i realizowane z pełną odpowiedzialnością.