Split payment: w wybranych branżach koniec z dobrowolnością

Możliwość stosowania dobrowolnej podzielonej płatności istnieje w Polsce od lipca 2018 r. i z założenia to nabywca miał decydować, czy chce skorzystać z podzielonej płatności. W przypadku zastosowania split payment VAT trafia na wydzielone subkonto bankowe, a podatnik może korzystać ze środków tam zgromadzonych w ograniczonym zakresie, np. do płatności VAT do urzędu skarbowego czy regulowania kwoty podatku wykazanego na fakturze zakupu.

Do tej pory podatnik mógł wybrać, czy opłacając fakturę zastosuje mechanizm podzielonej płatności. Od 1 listopada br. split payment będzie obowiązkowy w branżach, które obecnie są objęte reżimem odwrotnego obciążenia w VAT i zakresem solidarnej odpowiedzialności podatkowej. Będzie to dotyczyło 150 grup towarów i usług, wśród których wymienić można: odpady, złom, surowce wtórne, wyroby ze stali, metale szlachetne, metale kolorowe, elektronikę (m.in. procesory, smartfony, telefony, tablety, notebooki, laptopy, konsole do gier, tonery, tusze, dyski twarde), paliwa samochodowe, oleje smarowe i opałowe, prawa do emisji gazów cieplarnianych, roboty budowlane i okołobudowlane, węgiel i produkty węglowe oraz handel częściami do samochodów i motocykli.

Obowiązkowy split payment od listopada. Firmy mają mało czasu na przygotowania

Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności będzie obowiązkowe w przypadku dokonywania płatności spełniających równocześnie dwa warunki. Po pierwsze, jednorazowa wartość transakcji dokonywanych pomiędzy podatnikami (B2B), bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty. Po drugie, transakcja dotyczy nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.

Podczas prac nad znowelizowaną ustawą wprowadzającą obowiązkowy split payment pojawiało się wiele niejasności oraz idących za nimi poprawek.

- Ostatecznie dopuszczono możliwość dokonywania płatności zaliczkowych przy jednoczesnym obowiązku stosowania mechanizmu split payment. W tej sytuacji zamiast numeru faktury należy wpisać "zaliczka". Umożliwiono również stosowanie kompensat, potwierdzając, że takie rozwiązanie nie będzie traktowane jako naruszenie przepisów nakładających obowiązek uregulowania danej faktury w mechanizmie podzielonej płatności - powiedziała Ewelina Włodarczyk, doradca podatkowy w firmie inFakt.

Wraz z wprowadzeniem reżimu podzielonej płatności umożliwiono zbiorcze przelewy w systemie split payment, które do tej pory nie były możliwe. Zbiorczy komunikat przelewu może obejmować wszystkie faktury otrzymane przez podatnika od jednego dostawcy lub usługodawcy w okresie nie krótszym niż jeden dzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc oraz zawierać kwotę odpowiadającą sumie kwot podatku wykazanych na tych fakturach. Z kolei w miejsce informacji o numerze faktury podatnicy będą wpisywać okres, za który dokonywana jest płatność.

Ministerstwo Finansów doprecyzowało również kwestię rozliczeń transgranicznych. Podmioty zagraniczne rozliczające za pomocą przelewów bankowych transakcje podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce zobowiązane zostaną do otwarcia rachunku bankowego w Polsce.

W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę z naruszeniem przepisów, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego może ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku wykazanego na tej fakturze. Sankcja ta wynika więc przede wszystkim z braku umieszczenia na wystawianej fakturze specjalnego oznaczenia "mechanizm podzielonej płatności".

Zbyt niski stopień robotyzacji i wskaźnik zatrudnienia na polskim rynku pracy

Kary w tej samej wysokości przewidziano również dla nabywcy, który mimo ciążącego na nim obowiązku uregulowania kwoty podatku VAT wykazanej na fakturze w mechanizmie podzielonej płatności, ureguluje ją w inny sposób. Ministerstwo Finansów argumentowało wprowadzenie tak dotkliwych sankcji tym, że niewłaściwe oznaczenie na fakturze może prowadzić do nieprawidłowości w obrocie towarami lub usługami. Miałyby one polegać np. na pomijaniu stosowania split payment i nieść ryzyko "znikania" podatników wraz z zapłaconym im przez nabywców podatkiem VAT. Może ono polegać na tym, że kontrahent wystawia fakturę VAT, a następnie nie odprowadza wykazanego na tej fakturze podatku do urzędu skarbowego. W podobny sposób działają np. firmy-krzaki i inni oszuści podatkowi.

Jak podkreślają eksperci, część wątpliwości pozostała bez odpowiedzi. "Nie wiadomo, czy płatnik faktury będzie mógł odmówić zapłaty należności z faktury, jeśli rachunek bankowy wskazany do przelewu nie będzie miał otwartego rachunku VAT, co ma miejsce w przypadku używania rachunku osobistego do celów działalności. Ponadto nadal nie będzie możliwości przelewania środków między rachunkami VAT w różnych bankach lub dokonania płatności w mechanizmie podzielonej płatności w innych walutach. Ministerstwo Finansów usprawiedliwia to obawami o szczelność systemu." - dodała Włodarczyk.

Natomiast w odpowiedzi na zgłaszane przez podatników obawy o płynność finansową, rząd ma umożliwić opłacanie z rachunku VAT nie tylko podatku VAT – jak to ma miejsce obecnie – ale również innych należności, czyli podatków dochodowych, akcyzy, cła oraz składek ZUS.

Przepisy będą dotyczyć pół miliona przedsiębiorstw

Od 1 listopada 2019 roku split payment będzie obowiązkowy. Dotyczy to prawie pół miliona płatników VAT. Dotychczas ze split payment korzystają głównie spółki Skarbu Państwa i duże firmy. Z raportu NBP wynika, że już 70 proc. przedsiębiorców otrzymuje należności lub płaci za kupione towary przy wykorzystaniu tej metody.

– Mechanizm split payment jest dla nas bardzo istotny z punktu widzenia uszczelniania systemu podatkowego. Zwiększa również bezpieczeństwo obrotu w stosunku do zewnętrznych klientów aparatu skarbowego. Chcemy ten projekt rozszerzać. 1 listopada wejdą stosowne w tym zakresie zmiany – podkreśla Tomasz Słaboszowski, wiceminister finansów, zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

– Zwiększa się oczywiście bezpieczeństwo obrotu. Z jednej strony to co prawda wakowanie środków, ale z drugiej strony podmiot, który korzysta z mechanizmu split payment jest podmiotem najprawdopodobniej bezpiecznym i uczciwym – dodaje Słaboszowski.