Z efektywnością energetyczną w Polsce jest coraz lepiej, ale tempo zmian spadło. Wskaźnik energochłonności naszej gospodarki jest wciąż wyższy od średniej unijnej.
Energochłonność polskiego PKB obniżała się systematycznie w latach 2003-2012. Jednak działo się tak głównie dlatego, że tempo wzrostu PKB przewyższało wtedy tempo wzrostu zużycia energii. W roku 2012 szczególnie widoczna była poprawa wskaźnika energochłonności pierwotnej, czyli tego, który opisuje zużycie energii pochodzącej bezpośrednio z zasobów naturalnych. Obniżył się on wówczas, w stosunku do roku 2011, o 5,6 proc. Energochłonność pierwotna liczona z korektą klimatyczną (tj. z uwzględnieniem rocznych wahań warunków pogodowych) spadła nawet o 6,6 proc.
Tempo poprawy energochłonności finalnej było jednak w 2012 roku około dwukrotnie niższe – wynika z raportu „Efektywność wykorzystania energii w latach 2002-2012” przygotowanego przez Główny Urząd Statystyczny i Krajową Agencję Poszanowania Energii.
Największy wzrost efektywności energetycznej nasza gospodarka osiągnęła w latach 2007-2009. W przypadku energochłonności pierwotnej było to ponad 5 proc., a energochłonności finalnej – prawie 4 proc. W pozostałych latach tempo poprawy było niższe i wynosiło średnio około 2 proc. rocznie.
Szybciej, ale....
Pomiędzy rokiem 2002 a 2012 zużycie finalne energii wzrosło o 9,9 mln t oleju ekwiwalentnego (Mtoe). Było to spowodowane wzrostem aktywności gospodarczej, zwiększeniem się liczby mieszkań, rozwojem komunikacji, warunkami pogodowymi, a także zmianą stylu życia. Jednocześnie jednak nastąpiły zmiany strukturalne w gospodarce, dzięki którym skuteczniej zaczęliśmy oszczędzać energię.
Najlepsze współczynniki efektywności energetycznej osiągnięto w przemyśle i transporcie. W obu tych sektorach traktowanych jako całość, przy 79 procentach przyrostu zużycia energii uzyskano 77-procentowy wzrost wskaźnika oszczędności energii.
Energochłonność pierwotna PKB Polski, liczona z korektą klimatyczną i wyrażona w cenach stałych z roku 2005, z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej, była w 2011 r. wyższa o 18 proc. od średniej unijnej. Była jednak lepsza o 25 punkty procentowe niż w roku 2000. W całej pierwszej dekadzie tego wieku tempo jej zmniejszania było w Polsce dwukrotnie wyższe niż w Unii Europejskiej. Poprawa jest więc istotna. Ale dystans pomiędzy Polską a najefektywniejszymi energetycznie gospodarkami Europy także wciąż pozostaje znaczący.
Nieco mniejszą różnicę (14 proc. między Polską a średnią dla UE-27) statystycy odnotowują w przypadku energochłonności finalnej PKB. Wynika to z tego, iż relacja pomiędzy zużyciem finalnym a pierwotnym jest w Polsce niższa od średniej unijnej.
***
27,4 mld euro to budżet największego w UE Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, którego celem jest m.in. zmniejszenie emisyjności gospodarki.
***
Koniec prostych rezerw
Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych poniesionych na zwiększenie efektywności energetycznej może wynieść od kilku miesięcy do nawet kilkunastu lat. Przy czym najprostsze rezerwy zostały już wykorzystane i niewiele przedsięwzięć proefektywnościowych może przynieść szybki zwrot nakładów. Potencjalne inwestycje są coraz bardziej skomplikowane i wymagają zewnętrznego, systemowego wsparcia. Na przykład powszechnego wprowadzenia uregulowań prawnych lub certyfikatów branżowych wymuszających minimalne standardy efektywności energetycznej. Już stosuje się je na rynku nieruchomości komercyjnych – pora na budynki publiczne. Wciąż jedynie postulatem pozostaje wprowadzenie obowiązku wpisywania kryteriów efektywności energetycznej do zamówień publicznych.
Owszem, istnieje dość zgodna opinia, że poziom efektywności energetycznej polskiej gospodarki zbliży się do tego, który odnotowują kraje „starej” Unii Europejskiej, ale też równie powszechnie uważa się, że ów proces będzie długotrwały. Każdy kolejny krok będzie droższy i okupiony większym wysiłkiem. Znowelizowana ustawa o efektywności energetycznej powinna zatem wesprzeć już istniejące mechanizmy rynkowe – głównie „białe certyfikaty”, i wykreować nowe. Konkrety zawiera „Trzeci Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski”, który Rada Ministrów przyjęła 20 października 2014 roku. Efektywność energetyczna ma też pozostać priorytetem „Polityki energetycznej Polski do roku 2050”.
***
Wpływ czynników na zmianę zużycia energii w latach 2002-2012 (Mtoe)
Zmiana zużycia
Przemysł 0,1
Gospodarstwa domowe 1,5
Transport 7,7
Usługi 1,8
Rolnictwo -1,2
Ogółem 9,9
Aktywność
Przemysł 10
Gospodarstwa domowe -
Transport 9,0
Usługi 3,0
Rolnictwo 0,1
Ogółem 22,1
Liczba mieszkań
Przemysł -
Gospodarstwa domowe 2,1
Transport -
Usługi -
Rolnictwo -
Ogółem 2,1
Styl życia
Przemysł -
Gospodarstwa domowe 1,5
Transport -
Usługi -
Rolnictwo -
Ogółem 1,5
Zmiany strukturalne
Przemysł -0,9
Gospodarstwa domowe -
Transport 1,6
Usługi -
Rolnictwo -
Ogółem 0,8
Oszczędności energii
Przemysł -7,6
Gospodarstwa domowe -1,8
Transport -2,9
Usługi 0,0
Rolnictwo -1,3
Ogółem -13,6
Warunki pogodowe
Przemysł -
Gospodarstwa domowe 0,7
Transport -
Usługi 0,2
Rolnictwo -
Ogółem 1,0
Pozostałe
Przemysł -1,5
Gospodarstwa domowe -1,0
Transport -
Usługi -1,4
Rolnictwo -
Ogółem -3,9
Źródło: GUS
***
Działania zwiększające efektywność energetyczną będzie można wspierać między innymi środkami z funduszy europejskich. W grudniu 2014 roku Komisja Europejska przyjęła polski Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 z potężnym budżetem wynoszącym 27,4 mld euro. Na realizację jednego z jego celów – zmniejszenie emisyjności gospodarki, przewidziano ponad 1,82 mld euro. Zostaną one przeznaczone na budowę instalacji wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych, na poprawę efektywności energetycznej i wykorzystanie OZE w przedsiębiorstwach, w sektorze publicznym i mieszkaniowym, także na promowanie strategii niskoemisyjnych, rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji oraz rozwój wysoko sprawnej kogeneracji. Podobne cele umieszczono w 16 Programach Regionalnych. Wsparciu efektywności energetycznej mogą też służyć środki finansowe pochodzące z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
***
W Polsce wyczerpały się proste rezerwy. Kolejne kroki zmierzające do zwiększenia efektywności energetycznej będą coraz droższe i okupione coraz większym wysiłkiem.
***
W trakcie sesji „Efektywność energetyczna polskiej gospodarki. Gdzie te rezerwy?”, która odbyła się w ramach Forum Zmieniamy Polski Przemysł 2015, powiedzieli:
prof. Tadeusz Skoczkowski, Politechnika Warszawska – Spadek wzrostu efektywności energetycznej, widoczny w Polsce od kilku lat, jest typową tendencją, którą obserwuje się w krajach będących w fazie transformacji gospodarczej. Wyczerpaliśmy już proste zasoby efektywności energetycznej, odcięliśmy premię związaną z restrukturyzacją przemysłu i przejściem od przemysłu energochłonnego do tworzenia w większym stopniu dochodu narodowego poprzez usługi. Wykorzystaliśmy proste zasoby i czekamy na wykorzystanie zasobów bardziej kosztownych.
Małgorzata Skucha, prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – Poprawa efektywności energetycznej nie jest zagrożeniem, ale szansą. Małe i średnie przedsiębiorstwa nie do końca zdają sobie sprawę, jak pozytywne skutki może przynieść ograniczenie zużycia energii. Ponadto jest bardzo duży obszar domów jednorodzinnych, gdzie wciąż tkwią olbrzymie rezerwy w poprawie efektywności energetycznej. Trzeba bardzo mocno wspierać wzrost efektywności energetycznej
w budynkach indywidualnych.
Tomasz Surma, zastępca dyrektora ds. regulacji rynku i ochrony środowiska z CEZ Polska – Projekt ustawy o efektywności energetycznej niesie wie- le pozytywnych zmian dla sektora wytwarzania energii elektrycznej, kogeneracji i ciepłownictwa. Ustawa niesie ze sobą także i negatywne zapisy, jak rezygnacja z mechanizmu opłaty zastępczej dla białych certyfikatów. Rezygnacja z opłaty zastępczej przy dużych niedoborach białych certyfikatów na rynku może spowodować, że ceny tych certyfikatów będą bardzo wysokie.
Włodzimierz Kędziora, wiceprezes zarządu Veolia Energia Polska – Najbardziej skutecznym dla Polski sposobem zwiększania efektywności energetycznej jest kogeneracja. Jeżeli zastąpimy lokalne kotłownie instalacjami kogeneracyjnymi, to oprócz tego, że będziemy produkować ciepło z taką samą sprawnością, wytworzymy energię elektryczną – ze sprawnością co najmniej dwukrotnie większą niż w zwykłej elektrowni. Dzięki kogeneracji Polska ma duży potencjał wzrostu efektywności energetycznej oraz zmniejszenia emisji CO2 i zanieczyszczeń oraz oszczędności paliwa.
Piotr Górnik, dyrektor ds. produkcji i dystrybucji Fortum – W branży energetycznej okres zwrotu z inwestycji wynosi nawet kilkadziesiąt lat. Stabilne otoczenie prawne i długo- okresowy system wsparcia są więc podstawą nowych inwestycji. Dla podjęcia wiążących decyzji konieczne byłoby określenie docelowego systemu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji, obejmującego okres przynajmniej 15 lat.
***
Forum Zmieniamy Polski Przemysł jest platformą wymiany myśli i poglądów między praktykami, teoretykami, politykami i osobami zaangażowanymi lub obserwującymi zmiany w przemyśle. Celem konferencji jest wspieranie pozytywnych zmian zachodzących w polskiej gospodarce, promocja tego, co sprzyja jej rozwojowi oraz zwrócenie uwagi na elementy krępujące swobodę wolnorynkowych działań.
Więcej informacji o Forum „Zmieniamy Polski Przemysł” można znaleźć pod adresem: http://www.wnp.pl/konferencje/2267.html
###
Informacje o Grupie PTWP SA:
Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości powstało w Katowicach w 1995r. Specjalizuje się w tworzeniu zintegrowanych rozwiązań w obszarze komunikacji obejmujących wydawanie magazynów prasowych i specjalistycznych publikacji, budowę i zarządzanie portalami internetowymi, a także organizację kongresów, konferencji, seminariów i wydarzeń specjalnych oraz szkoleń, na czele z Europejskim Kongresem Gospodarczym – European Economic Congress (EEC) – jedną z najbardziej prestiżowych imprez odbywających się w Europie Centralnej.
Grupa PTWP SA jest wydawcą m.in.: Miesięcznika Gospodarczego Nowy Przemysł, czasopisma Rynek Spożywczy, miesięcznika Rynek Zdrowia i miesięcznika Farmer. Grupa PTWP SA posiada 70 proc. udziałów w PTWP-ONLINE Sp. z o.o., do której należą branżowe portale m.in.: wnp.pl, propertynews.pl, rynekzdrowia.pl, portalspozywczy.pl, dlahandlu.pl, rynekaptek.pl, portalsamorzadowy.pl, infodent.pl, pulsHR.pl, promocjada.pl, farmer.pl, serwis gieldarolna.pl.
Posiada 100 procent udziałów w spółkach Publikator i Publiaktor.pl, wydających tytuły takie jak: Dobrze Mieszkaj, Świat Łazienek i Kuchni, 100% Wnętrza, Meble Plus, Łazienka oraz dobrzemieszkaj.pl.
W kwietniu 2013 r. Grupa PTWP zadebiutowała na rynku NewConnect.
Zapraszamy na stronę www.ptwp.pl.
Dodatkowe informacje:
Marta Stach, Imago Public Relations
T. 32 608 29 85, M. 609 808 119
