Tradycyjna pieśń fado, jako „miejska, popularna pieśń portugalska”, została jednogłośnie uznana przez komitet ekspertów UNESCO za istotny element dziedzictwa ludzkości i wpisana na prestiżową Listę Dziedzictwa Niematerialnego. Jest to pierwszy element portugalskiej kultury, który znalazł się na tej liście. (Uzasadnienie komitetu znajduje się pod adresem: www.unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg=00011&RL=00563 ).
Na Liście Dziedzictwa Niematerialnego UNESCO znajdują się elementy kultury, będące źródłem poczucia tożsamości i ciągłości danej społeczności (dzięki ich przekazywaniu z pokolenia na pokolenie) takie, jak zwyczaje i obrzędy świąteczne, tradycje i przekazy ustne, sztuki widowiskowe, tradycyjne umiejętności rzemieślnicze oraz wiedza o przyrodzie i wszechświecie.
W tym roku, o wpisanie na listę ubiegało się aż 80 niematerialnych elementów kultury z różnych państw, w tym m.in. tradycyjna muzyka meksykańskich mariachi czy też tradycyjna wiedza szamanów ludu Yuruparí z Kolumbii.
Nominację fado poparło Turismo de Portugal (Portugalska Organizacja Turystyczna), znani, współcześni wykonawcy tego stylu muzycznego – Mariza i Carlos do Carmo, a także portugalska piosenkarka - Nelly Furtado. W Portugalii zorganizowano liczne koncerty fado, a lizbońskie Museu do Fado w dniach obrad komitetu UNESCO, czyli od 26 do 27 listopada, otworzyło swoje podwoje na całe 36 godzin, nie pobierając opłat za wstęp.
Film promujący nominację fado, można obejrzeć pod adresem: www.youtube.com/watch?v=kkYukLauFJU&feature=player_embedded.
Fado – pieśń o tęsknocie
Fado (z port.: los, przeznaczenie) - tęskna pieśń mówiąca o nieszczęśliwej miłości, bólu rozstania i przeznaczeniu – jest nieodłącznym elementem portugalskiej kultury i tożsamości. Wykonuje ją solista – kobieta lub mężczyzna (fado lizbońskie) albo wyłącznie mężczyzna (fado z Combry), jednak zawsze przy akompaniamencie dwóch gitar: 12-strunowej, portugalskiej (guitarra do fado) oraz klasycznej. Fado jest mocno związane z Lizboną (nazywana jest nawet „lizbońską pieśnią”), która uznawana jest za kolebkę tego stylu muzycznego. Najwięcej klubów fado (casa do fado) mieści się w tutejszych dzielnicach Alfama i Bairro Alto. Warto spędzić wieczór w Clube de fado w Alfamie (www.clube-de-fado.com), który słynie z występów najznamienitszych fadistów. Warto jednak pamiętać, że zasłużone brawa można bić dopiero po zakończonym koncercie, a sam występ powinien odbywać się w ciszy. Warto odwiedzić także Museu do Fado poświęcone historii fado (od jego powstania aż po czasy współczesne), gitarze portugalskiej oraz czołowym wykonawcom tego stylu muzycznego. (Więcej informacji znajduje się na: www.museudofado.pt.)
Najbardziej cenioną i kochaną w Portugali pieśniarką tego stylu muzycznego była Amália Rodriques, zwana „Królową Fado”. Jej piękny głos, nietuzinkowa uroda oraz charyzma podbiły serca nie tylko Portugalczyków, ale i innych narodów. Występowała m.in. w paryskiej Olimpie, nowojorskim Lincoln Center i londyńskim Savoy, popularyzując na świecie nie tylko fado, ale i samą Portugalię. Wywarła także ogromny wpływ na kolejne pokolenia młodych śpiewaków fado. Osoby zainteresowane tą niezwykła postacią mogą zwiedzać XVIII-wieczną lizbońską rezydencję Amálii, w której artystka kolekcjonowała antyki, portrety i swoje piękne stroje estradowe (Rua de São Bento 193, Lizbona).
Obecnie, najbardziej znanymi wykonawcami fado są Mariza, Dulce Pontes i Cristina Branco.
Więcej informacji na temat Portugalii można znaleźć na stronie: www.visitportugal.com oraz na Facebook’u www.facebook.com/visitportugal.
