TVN i Polsat muszą zmienić standard. „Dodatkowy MUX niemożliwy przez TVP”

Od końca marca trwa w Polsce proces przejścia na DVB-T2/HEVC. Co miesiąc na nowy standard przechodzą kolejne województwa. Zmiana standardu obejmuje: MUX-1 (TVP ABC, Eska TV, Polo TV, Stopklatka, Antena HD, TV Trwam, Fokus TV), MUX-2 (TVN, TVN7, Polsat, Super Polsat, TV4, TV6, TV Puls, Puls 2) i MUX-4 (Wydarzenia24). Wszystkie kanały z tych multipleksów są nadawane teraz w wysokiej rozdzielczości (HD). W starym standardzie są natomiast nadawane MUX-3 (TVP1 HD, TVP2 HD, TVP Info HD, TVP Sport HD, TVP3, TVP Historia i Sprawdzam TV) oraz MUX-8 (TVP Kultura HD, TVP Kobieta, Metro, Zoom TV, Nowa TV i WP).

Pierwotnie zmiany miały obejmować także MUX-3, gdzie są nadawane główne stacje Telewizji Polskiej. Kilka dni przed wdrożeniem I etapu przejścia na DVB-T2/HEVC minister spraw wewnętrznych i administracji zwrócił się z wnioskiem do prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o to, żeby MUX-3 w związku z wojną na Ukrainie mógł nadawać w starym standardzie do końca 2023 roku. UKE przystał na ten wniosek. Krajowy Instytut Mediów szacuje, że 1,53 mln gospodarstw domowych posiada telewizory lub tunery niekompatybilne z DVB-T2/HEVC. Jeśli ich mieszkańcy nie korzystają z rządowego bonu na telewizor lub tuner albo nie wymieniają sprzętu na własną rękę, to tracą dostęp do najważniejszych stacji komercyjnych.

UKE: Zmiana standardu MUX-3 został zaprojektowany inaczej

Zdaniem UKE emisja kanałów TVP w nowym standardzie nie wpływa na konieczność refarmingu, do której Polska zobowiązała się na arenie międzynarodowej, czyli przekazania pasma 700 Mhz operatorom telekomunikacyjnym. - Jeśli chodzi o refarming, to MUX-3 jest poza tym pasmem i nie wpływa na zwolnienie pasma 700 Mhz i refarming nie jest zagrożony. Sąsiednie kraje mogą przeprowadzić i przeprowadzają aukcje na pasmo 700 Mhz. Mówimy akurat o Litwie. Moja propozycja, żebyśmy (przyp. red. podczas następnego posiedzenia) przedstawili swoją argumentację i harmonogram działań, bo tu się trochę nadinterpretacji wkrada - stwierdził podczas ostatniego posiedzenia sejmowej komisji cyfryzacji prezes UKE Jacek Oko. Sęk w tym, że MUX-3 koliduje z pasmem 700 Mhz na kanale 50 w Giżycku, kanale 52 w Siedlcach oraz Rykach i 56 w Sokołowie Podlaskim.

Skąd ta rozbieżność? - Dzisiaj tak (przyp. red. MUX-3 koliduje z tym pasmem), do końca czerwca nie. Proces refarmingu jest niezależny od zmiany standardu. On się toczy. MUX-3 będzie nadawał w takiej samej siatce radiowej, przy użyciu tych samych zakresów częstotliwości co planowane DVB-T2, tylko w  standardzie DVB-T. To tak, jak operatorzy komórkowi na 1800 MHz kiedyś mieli 2G (DCS), potem 3G (UMTS), a teraz 4G (LTE) – a w przyszłości będzie tam 5G. Warto tu dodać, że z racji rozszczepienia regionalnego (różne emisje TVP3), siatka radiowa dla MUX-3 od początku była projektowana inaczej, bo bardziej musiała pokrywać się z granicami województw niż przy pozostałych MUX-ach ogólnopolskich. Z szacunków ekspertów technicznych wynika, że użycie techniki DVB-T dla MUX-3 spowoduje spadek zasięgu na poziomie pojedynczych, małych punktów procentowych, natomiast dla pozostałych MUX-ów ten spadek można szacować na poziomie 20 punktów procentowych.  To oznacza, że jeżeli MUX-1, MUX-2 i MUX-4 nadawałyby sygnał w standardzie DVB-T, to szansę na jego odbiór miałoby mniej niż 80 proc. gospodarstw domowych, bo na granicy zasięgów występowałyby bardzo duże zakłócenia. Ta wartość to już teraz albo zaraz mniej niż gotowość do odbioru telewizji w nowym standardzie raportowania w badaniach KIM i Nielsena - tłumaczy w rozmowie z Wirtualnemedia.pl Witold Tomaszewski, p.o. rzecznik prasowy UKE.

Odszkodowanie od Skarbu Państwa?

Zagrożonych dostępem do stacji komercyjnych może być nawet 3 mln potencjalnych widzów. Jakub Bierzyński, prezes domu mediowego OMD w rozmowie z Wirtualnemedia.pl wyliczył, że straty z tytułu utraconych przychodów reklamowych mogą nawet sięgnąć setek milionów złotych. - Zawsze byliśmy i jesteśmy otwarci na dialog, jednak tym razem sytuacja wymknęła się spod kontroli - nie będziemy bierni i stanowczo zareagujemy, podejmując działania wobec organów decyzyjnych. Będziemy również domagać się na drodze sądowej odszkodowania za straty, jakie niewątpliwie poniesiemy w związku z tą sytuacją - zapowiadał w marcu br. prezes TV Puls Dariusz Dąbski.

Później zrzeszającą m.in. TVN, Polsat, TV Puls, Kino Polska TV ale także TVP Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji zaczęła regularne spotkania z UKE, które miały wypracować kompromis, pozwalający komercyjnym graczom ograniczyć straty. Odbyło się kilka spotkań, które nie przyniosły rozwiązania. Po raz pierwszy nie wyznaczono jednak daty kolejnego.  - Jeżeli nadawcy będą chcieli przyjść z jakąś propozycją, to zawsze chętnie ich wysłuchamy i przychylimy się do ich próśb w miarę możliwości technicznych i prawnych. Na razie termin kolejnego spotkania nie został wyznaczony – zdradza Tomaszewski z UKE.  

Nadawcy nie wierzą już w porozumienie, choć nie chcą oficjalnie komentować sprawy. - UKE celowo przedłuża rozmowy, a po ostatnim etapie zmiany standardu straty widowni kanałów komercyjnych są ogromne. W niektórych przypadkach to 30-40 proc. Chyba jedynym wyjściem będzie ubieganie się o odszkodowanie od Skarbu Państwa, który faworyzuje TVP. Zbliżają się wybory samorządowe i parlamentarne, a wielu seniorów nie wymieni sprzętów, bo nie znają się na technice. Jeśli nawet cudem dowiedzą się o dofinansowaniu, to nie skorzystają z rządowego bonu, bo będą się obawiać, że potem zostaną zmuszeni do płacenia abonamentu radiowo-telewizyjnego - przekonuje jeden z nadawców.

Niedawno informowaliśmy, że zaraz po zmianie standardu naziemnej telewizji cyfrowej w województwach lubuskim i dolnośląskim według danych Nielsena MUX-1 zmniejszył tam zasięg o 28,3 proc., a MUX-2 o 33,9 proc. Zasięgi kanałów z MUX-3 i MUX-8 (TVP Kultura HD, TVP Kobieta, Metro, Zoom TV, Nowa TV i WP), który na razie nie przechodzi na DVB-T2/HEVC wzrosły o 0,5 proc. Z badania KIM wynika z kolei, że spośród 1,53 mln gospodarstw domowych zagrożonych utratą sygnału najwięcej, bo aż 0,74 mln znajduje się w południowo-wschodniej Polsce, gdzie w nocy z niedzieli na poniedziałek doszło do zmiany standardu.

„Gdzie pięciu graczy, tam pięć różnych opinii”

Inaczej sprawę widzi urzędnik uczestniczący w rozmowach. - Najpierw nadawcy chcieli znacznego opóźnienia przejścia na DVB-T2/HEVC. Nie zdawali sobie sprawy, że po 30 czerwca br. zgodnie z międzynarodowymi ustaleniami zajmowanie pasma 700 Mhz nie jest możliwe. Później pojawiła się propozycja, żeby opóźnić II, III i IV etap zmiany standardu. Chcieli nadawać w DVB-T do końca czerwca. W rozmowach jednak nie uczestniczył w tym czasie Emitel. Dla tego operatora zbyt ciężkie byłoby przeprowadzenie prac w całym kraju w jednego dnia. Padła więc propozycja, żeby III ostatnie etapy wdrożyć tydzień po tygodniu w czerwcu. Stosowny wniosek jednak nie wpłynął. Alternatywą było przejście na DVB-T2, ale bez kodeka HEVC. Z badań wynika, że 90 proc. telewizorów odbierałoby w ten sposób nadawane kanały. Wniosek w tej sprawie do UKE również nie wpłynął - przekonuje.

Alternatywą mogłyby być uruchomienie dodatkowego multipleksu testowego w starym standardzie, aby nadawać tam najważniejsze stacje komercyjnych nadawców. - Uruchomienie dodatkowego multipleksu o zasięgu zbliżonym do ogólnopolskiego nie jest możliwe, ponieważ Telewizja Polska prowadzi emisje eksperymentalne, które docierają do 90 proc. gospodarstw domowych w Polsce. Gdzie pięciu  nadawców, tam pięć różnych zdań. Nadawcy musieliby się dogadać między sobą, aby wykorzystać praktycznie nieużywany MUX-4 do emisji w starym standardzie. Tak się jednak nie stało - zdradza. Pozwolenia UKE na emisje eksperymentalne TVP wygasały wiosną br. w związku z planowanym przejściem na DVB-T2/HEVC. Urząd wydaje jednak kolejne w paśmie przeznaczonym dla MUX-5 i MUX-6, które mają obowiązywać do 23 kwietnia 2023 roku.