Będzie kolejne śledztwo prokuratury ws. antyuchodźczego spotu PiS. Interweniował Adam Bodnar

Spot wyemitowano w październiku 2018 roku, krótko przed wyborami samorządowymi (odbyły się 21 października). W reklamie przypomniano wypowiedzi byłego szefa Platformy Obywatelskiego Grzegorza Schetyny o gotowości przyjęcia uchodźców do Polski oraz podobną deklarację podpisaną w połowie 2017 roku przez 12 prezydentów dużych miast (w większości popieranych przez PO).

Uzupełniły to ujęcia w stylistyce migawek z kanału informacyjnego pokazujące paraliż na przejściach granicznych i zamieszki wywoływane przez uchodźców. Natomiast na pasku u dołu obrazu widoczny był napis: „Kryzys z uchodźcami. Czy tak będzie wyglądała Polska w 2020 roku?”.

RPO wzywał do wszczęcia śledztwa

Adam Bodnar, zaniepokojony wymową reklamy, skierował w 2018 roku do prokuratora okręgowego w Warszawie wniosek o podjęcie z urzędu postępowania. Zdaniem wnioskodawcy spot miał jednoznacznie antyuchodźczy i antyimigrancki charakter, miał przedstawić społeczność migrantów, a przede wszystkim uchodźców pochodzących z krajów arabskich i wyznających religię muzułmańską w negatywnym świetle i zmierzał do wywołania u odbiorców lęku oraz niechęci wobec tej społeczności.

Prokuratura jednak odmówiła wówczas wszczęcia śledztwa, ale rzecznik od razu złożył na to zażalenie do sądu. Sąd je uwzględnił i w lutym 2019 r. polecił prokuraturze ponowne zajęcie się sprawą. Mimo tego prokurator postępowanie ponownie umorzył.

Jednak Adam Bodnar raz jeszcze to postanowienie zaskarżył. Sąd w marcu 2020 r. ponownie kazał sprawę zbadać – co zakończyło się kolejnym - trzecim już umorzeniem, datowanym na 11 września 2020 r. - Za każdym razem prokuratura, zgodnie z zaleceniami sądu, prowadziła działania, w wyniku czego zbierała dokumenty, opinie a także przesłuchiwała świadków. Nakazując podjęcie śledztwa sąd wskazywał za każdym razem, co jeszcze należy zbadać i co sprawdzić – opisano w komunikacie RPO.

Kolejne zaskarżenie i śledztwo znów rusza

Umarzając śledztwo we wrześniu ub. roku, prokuratura stwierdziła: „Po przeprowadzeniu tak szerokiej analizy przez trzech biegłych nie można uznać, iż spot wyborczy zawierał w swej treści nawoływanie do nienawiści. Cele, jakie zostały mu nadane przez twórców były bowiem odmienne”.

Adam Bodnar raz jeszcze zaskarżył postanowienie prokuratury o umorzeniu. W zażaleniu wskazał, że zgromadzone przez prokuratora materiały świadczą o czymś przeciwnym, niż to, co prokurator zawarł w swej konkluzji. Prokuratura Regionalna uwzględniła zażalenie, uchyliła ostatnie postanowienie i nakazała podjęcie śledztwa. W uzasadnieniu podkreślono, że zaskarżona decyzja została wydana „przedwcześnie, bez wszechstronnego zebrania i wnikliwej analizy materiału dowodowego”.

- Należy dążyć do miarodajnych ustaleń odnoszących się do zamiaru sprawcy czynu oraz ustalić, kto konkretnie zlecił produkcję materiału i jakim zamiarem kierował się zleceniodawca – czytamy w decyzji. - Spot wyborczy, celowo potęgujący lęk przed migrantami i uchodźcami z krajów muzułmańskich, nie zasługuje na ochronę konstytucyjną. Nieuzasadnione jest traktowanie go wyłącznie jako głosu w dyskusji na temat zjawiska migracji, gdyż materiał ten pozostaje poza granicami wymiany poglądów.

W spocie PiS znalazło się też ujęcie z Justyną Śliwowską, byłą dziennikarką TVP Info. Śliwowska zaprotestowała wówczas przeciw użyciu jej wizerunku bez zgody, zażądała wycofania go z reklamy i przeprosin.