Czego nie było w „Wiadomościach”? "Policyjnej interwencji względem posłanki Kingi Gajewskiej, afery wizowej w MSZ czy dwucyfrowej inflacji"

Od kilku lat przed każdymi wyborami Towarzystwo Dziennikarskie przeprowadza monitoring głównego wydania „Wiadomości”. Inicjatywę tę wspiera Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.

– To już szósty taki monitoring, ale ten różni się od poprzednich. Nie zliczamy bowiem tego, ile czasu w materiałach „Wiadomości” zajmują wypowiedzi poszczególnych polityków; Liczymy, ile materiałów dotyczy wyborów i referendum, ile razy pojawił się w nich Donald Tusk i inni kandydaci w wyborach, a także opisujemy jakie chwyty propagandowe stosują autorzy „Wiadomości” – mówi portalowi Wirtualnemedia.pl Andrzej Krajewski z Towarzystwa, odpowiadający za monitorowanie “Wiadomości”. 

W raporcie sprzed tygodnia z monitoringu wymieniono katalog manipulacji „Wiadomości”, w drugim raporcie z kolei (obejmującym okres między 17 – 23 września) poza ponownym omówieniem manipulacyjnych technik monitorujący wskazują także, iż istniała grupa tematów, które nie pojawiły się w „Wiadomościach”, choć – jak uważają autorzy opracowania – pojawić się powinna. 

To m.in. interwencja policji wobec posłanki KO Kingi Gajewskiej ( „o nadużyciach policji, będących symptomami wprowadzanego w Polsce państwa policyjnego, widzowie TVP nie mieli szans się dowiedzieć” – piszą autorzy opracowania), napaść na posła Borysa Budkę („napastnik używał inwektyw pochodzących z przekazów „Wiadomości” (retoryka antyniemiecka)” – czytamy w raporcie) czy „afera wizowa wiceministra MSZ Piotra Wawrzyka”. Były za to m.in. powtarzane wielokrotnie informacje o nielegalnych imigrantach, a także ataki na Donalda Tuska – podkreślają autorzy raportu Towarzystwa Dziennikarskiego (są nimi: Dorota Ceran, Jerzy Modlinger, Anna Szewczuk, Stanisław Jędrzejewski i Krzysztof Grzegorzewski).

Towarzystwo Dziennikarskie to grupa niezależnych – jak sami siebie określają - publicystów i dziennikarzy. Na czele stoi Seweryn Blumsztajn z „Gazety Wyborczej”, członkami są m.in. Jacek Żakowski, Andrzej Krajewski, Andrzej Jonas, Artur Domosławski, Jan Ordyński, Jacek Rakowiecki, Dorota Warakomska i Cezary Łazarewicz.

Podsumowanie obserwatorów - raport Towarzystwo Dziennikarskie

Niedziela 17 września

Nie ma czołówki Wiadomości. Zamiast niej po ekranie latają samoloty, suną czołgi, strzelają rakiety. Przez pół minuty trwa wojna, a potem pojawia się Anna Bogusiewicz, nieznana widzom o tej porze, i mówi: „Polska musi być bezpieczna, a wojsko silne, by bronić każdego skrawka naszej ziemi, tak by najbardziej tragiczne karty historii, jak ta zapisana 17 września 1939 roku, gdy Rosja napadła na Polskę, już nigdy się nie powtórzyły”.  
O ile wiadomo, panika jak po radiowej „Wojnie światów” Orsona Wellesa w 1938 roku, w Polsce się nie zdarzyła, a gdyby nawet, to i tak Wiadomo ci by o tym nie poinformowały, bo nie taka jest ich rola. Warto natomiast zapytać, czy nie było to złamanie ustawy o radiofonii i telewizji, wymagającej odpowiednich oznaczeń audycji.
Drugą część Wiadomości Marta Kielczyk prowadziła z Lampedusy. W cały wydaniu istniały tylko dwa tematy: uchodźcy i polska armia. Jedynym „innym” materiałem była zapowiedź serialu Dewajtis, co łamie zapisy rozporządzenia KRRiT o autopromocji i przepisy ustawy, które zabraniają umieszczania w programach informacyjnych treści reklamowych. Bez czołówki, bez zapowiedzi, z zabronioną promocją nie były to zatem Wiadomości o 19:30, tylko nowy program propagandowy bez nazwy.

W rozwiązaniu problemu imigrantów wypowiedział się eurodeputowany PiS Zdzisław Krasnodębski: „Rzeczywiście, moglibyśmy solidarnie pomóc Włochom przetransportować tych nielegalnych imigrantów z powrotem do Afryki”. Ciekawe jak, bo tak jak na granicy z Białorusią, czyli przez drzwiczki dla zwierząt w granicznym płocie, raczej się nie da.

Głos zabrało 10 polityków podpisanych jako kandydaci do Sejmu. W tym z PiS 7: Mariusz Kaminski, Elżbieta Witek (3 razy), Piotr Gliński, Jacek Sasin, Mariusz Błaszczak, Mateusz Morawiecki, Jarosław Kaczyński (3). Z PO: Donald Tusk (14), Artur Łącki, Cezary Tomczyk (jedyne nie podpisany jako kandydat, a kandyduje w Sieradzu).

Poniedziałek 18 września

Nie ma informacji o wynikach prawyborów w Wieruszowie (wygrała KO). Nie ma czołówki Wiadomości. Zamiast niej przez 40 sekund (o 10 sek. dłużej niż wczoraj) pojawiają się przerażające obrazy nacierających imigrantów, wzmacniane muzyką, widziane jakby przez rolety okna. Wrażenie: imigranci wdzierają się do naszych domów.
Dopiero po tych obrazach Marta Kielczyk zapowiada z Lampedusy cztery materiały dotyczące ataku migrantów z Afryki na włoską wyspę w pobliżu Tunezji. Raportuje z niej dwoje wysłanników Wiadomości, i korespondentka z Rzymu. Widz dowiaduje się ze szczegółami co Włosi robią z łodziami, którymi przypływają imigranci: „Takie łodzie preparuje się w tunezyjskich stoczniach. każda kosztuje 9 tysięcy euro, każdy z imigrantów płaci 3 tysiące za przeprawę, a jedna łódź mieści nawet 40 osób”. O tym ile płacili za pozwolenia na pracę w Polsce imigranci z Azji i Afryki – ani słowa.
Piąty materiał jest także zagraniczny, z Nowego Jorku, gdzie na sesję ONZ przyleciał prezydent. Po obrazkach z polskiej dzielnicy, Greenpointu Bartosz Łyżwiński stwierdza: „Sytuacja w Nowym Jorku coraz gorzej się pogarsza. Przede wszystkim przez szalejący kryzys migracyjny”. Winna Lampedusa czy polskie wizy? Tego widzowie Wiadomości się nie dowiadują.
Drugim kierunkiem propagandowego natarcia Wiadomości jest zdrada przez PO wschodniej połowy Polski: „Chcieli oddać pół Polski Rosji" alarmuje Bartłomiej Graczak. To ciąg dalszy wczorajszych rewelacji ministra Błaszczaka, który odtajnił plany obronne z 2012 roku, ewidentnie dla przykrycia afery wizowej, choć sam minister twierdzi, że doznał wzmożenia moralnego i zdjął klauzulę niejawności z tych dokumentów.
O tym że „dla rządów Platformy Obywatelskiej 10 mln obywateli żyjących na ścianie wschodniej było nieistotnych”, są także materiały: „Stawką wyborów bezpieczeństwo” Konrada Węża i „Ucieka przed prostymi pytaniami” Moniki Borkowskiej. Kto? Tusk, oczywiście.
Konrad Wąż ironizuje: „A co było za czasów Tomasza Siemoniaka? Największe zakupy, jakie były realizowane, to tablice Mendelejewa. Chodzi o 10 tys. tablic Mendelejewa, które w czasach rządów PO-PSL kupiło ówczesne ministerstwo obrony narodowej”. Naprawdę? Może warto to sprawdzić i pozwać Wiadomości w trybie wyborczym?
W 21 minucie pojawia się nakazane przez sąd TVP sprostowanie, opakowane w wyniki sondażu, w którym wygrywa PiS.
Wypowiedziało się 16 kandydatów do Sejmu, w tym 10 z PiS: Szymon Szynkowski, Jarosław Kaczyński (3 razy), Rafał Bochenek, Mateusz Morawiecki, Robert Telus, Mariusz Błaszczak, Andrzej Śliwka, Paweł Szrot, Mariusz Błaszczak, Krzysztof Piątkowski; 4 z KO: Tomasz Siemoniak, Donald Tusk, Jan Grabiec, Michał Szczerba; Jarosław Rzepa z TD i Krzysztof Gawkowski z Lewicy.

Wtorek 19 września

Po dwóch dniach odnalazła się czołówka Wiadomości, chociaż wydanie nadal startuje spoza studia. Danuta Holecka witała się z „Centrum światowej polityki” w Nowym Jorku, gdzie zaczyna się jesienna sesja ONZ z udziałem czworga wysłanników Wiadomości oraz „ligi mistrzów światowej dyplomacji” (Rafał Stańczyk), do której należy Andrzej Duda.

Także drugi i trzeci materiał były z Nowego Jorku. Piotr Pawelec zapewniał widzów Wiadomości, że Polska jest krajem, którego diagnozy i doświadczenia mają strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa światowego. Potwierdził to amerykański aktor Patrick Wilson, „który Polkę wybrał sobie za żonę”.

Na włoskiej Lampedusie nadal jest Marta Kielczyk i dwoje reporterów: Magdalena Wolińska-Riedi i Kamil Trzaska, który wyjaśnia skąd bierze się problem nielegalnej imigracji do Europy: „Ten system gwarantuje każdemu migrantowi, który dobije tutaj do brzegu w Lampedusie, że staje się z automatu obywatelem Europy”. Czy widz kojarzy, że kto dobija do płotu na granicy z Białorusią, to zostaje przez niego wypchnięty? Piąty materiał, już ze studia w Warszawie, także dotyczy imigracji.

Dwa kolejne - przepychanki pod siedzibą TVP na placu Powstańców, gdzie atakował Michał Rachoń. Jednak tego w jakim celu zjawiał się tam Donald Tusk i co mówił, tego widzowie Wiadomości się nie dowiedzieli.

„Prawda o ukraińskim zbożu” (Marcin Szewczak). Klasyczna „pozytywka” o bohaterskim rządzie PiS, który broni polskich rolników przed bezdusznymi urzędnikami z Brukseli i dumpingowym zbożem z Ukrainy. Wiadomości nie przytoczyły wypowiedzi Andrzeja Dudy w sprawie „niezrozumiałych działań  Ukrainy, której Polska tak bardzo pomaga”. Kuriozalna jest informacja o tym, że ziemie na Ukrainie należą do koncernów z Francji, Niemiec czy Belgii, czyli że na zbożu nie zarabiają ukraińscy rolnicy. To kłamstwo, bo oni dla tych koncernów pracują, więc polskie embargo pozbawia ich dochodów.
Kolejny materiał o porcie w Świnoujściu. „Niemcy wynajęli wyspecjalizowanego prawnika, który zażyczył sobie dokumentów administracyjnych inwestycji w porcie w Świnoujściu”. Dlaczego Polska nie zrobi tego samego? W tym materiale, podobnie jak w dotyczącym zboża, polskie relacje biznesowe z USA stawiane są w opozycji do Polski jako członka UE i kontaktów z Niemcami. Te pierwsze są korzystne dla Polski, w tych drugich jesteśmy wykorzystywani… Wniosek co do UE oczywisty.
„Czerwoni zbrodniarze muszą zapłacić” (Jan Korab). Istotą tego materiału jest podbijanie poczucia krzywdy i nienawiści wobec Niemców i Rosjan, którzy są ze sobą zrównani: „Niemcy w prostej linii są kontynuacją reżimu zbrodniczego niemieckiego z czasów II wojny światowej, skoro się nie chcą rozliczyć za wojnę. I co teraz się dzieje? Rosjanie biorą przykład” - mówi stały komentator Wiadomości prof. Waldemar Gontarski.
Były wypowiedzi 9 polityków: 7 z PiS (Marcin Przydacz, Jarosław Kaczyński, Mateusz Morawiecki, Cezary Tomczyk, Zbigniew Ziobro, Robert Telus, Marek Gróbarczyk) i 2 z KO (Donald Tusk, Artur Łącki).

Środa 20 września

Donald Tusk wymieniony 5 razy, Agnieszka Holland – 13. W 12 materiałach Wiadomości była wspomniana w 5, a super zapowiedź i 3 materiały były w całości poświęcone jej filmowi „Zielona Granica”. Lampedusa, Andrzej Duda w Nowym Jorku i obrona polskiego rolnika przez ukraińskim zbożem zeszły na drugi plan.
„Haniebny film oburza obrońców granicy” to pierwszy materiał Wiadomości. Chociaż premiera „propagandowego” filmu („zrealizowanego m.in. za niemieckie pieniądze”) dopiero w piątek, to Wiadomości już wiedzą, że „skala manipulacji budzi społeczny sprzeciw”. Pytają: „Jaki jest tej cel filmowej propagandy? Pokazywanie jakiegoś dziwnego obrazu Polski jako Polski ksenofobicznej, rasistowskiej? Obrońców granicy przedstawiono jako sadystów, a Polaków jako rasistów i ksenofobów”.

Uchwałę potępiającą film przyjął komitet Rady Ministrów ds. Bezpieczeństwa Narodowego - oznajmia Edyta Lewandowska. Nad granicą będzie akcja „Łańcuch poparcia” i koncert „Murem za polskim mundurem”. Wzorce wschodnie – ludzie radzieccy też protestowali przeciw „Archipelagowi Gułag” Sołżenicyna, choć nigdy go w ZSRR nie wydano.

W Nowym Jorku prezydent Andrzej Duda zrezygnował z rozmowy z Wołodymyrem Zełeńskim na szczycie ONZ. Powiedział: „Jak tonący doprowadzi do szkody i nas utopi, to nie dostanie pomocy”. O radości w Moskwie i Mińsku z tej wypowiedzi nie było ani słowa, była natomiast relacja z kilkuminutowej rozmowy Dudy z Bidenem podczas wieczornego przyjęcia. Było na nim 350 osób, ale tego Wiadomości nie podały.
Na 12 materiałów Wiadomości tylko jeden, ostatni, jest niepolityczny – o nowym trenerze kadry piłki nożnej. Pozostałe to 10 wyborczych i 10 propagandowych. Wystąpiło w ich 11 polityków, w tym 8 z PiS: Jarosław Kaczyński, Mariusz Błaszczak, Mateusz Morawiecki, Mariusz Błaszczak, Zbigniew Ziobro, Mariusz Kamiński, Marcin Przydacz, Jacek Sasin, 2 z PO: Małgorzata Kidawa-Błońska i Robert Kropiwnicki oraz Ryszard Petru z TD.
„Gościem Wiadomości” na antenie TVP1 przez pięć minut był prezydent Andrzej Duda. Jego komentarz na temat filmu Agnieszki Holland „Tylko świnie siedzą w kinie” padł już w TVP Info.

Czwartek 21 września

Drugi dzień ataku na film Agnieszki Holland. Do jej filmu odnosi się super zapowiedź Edyty Lewandowskiej: Dziękujemy obrońcom granic, pierwsza i trzecia zapowiedź, trzy pierwsze materiały i odniesienie w czwartym. Jej nazwisko pada 5 razy, między innymi w takich kontekstach:
„Paszkwil Agnieszki Holland oczernia polskie służby. Film ma całkowicie skompromitować polskie działania obronne na wschodniej granicy; Od kilku dni ludzie związani z opozycją chwalą produkcję Holland. To m.in. Róża Thun, zawzięta przeciwniczka zapory na granicy, i Franciszek Sterczewski, słynący z tej kompromitującej galopady. Kompromitujący fakt finansowania filmu Holland przez Trzaskowskiego i Struzika; Bardzo wielu nie ma wątpliwości - nowa produkcja Agnieszki Holland to paszkwil, który nigdy nie powinien powstać”.
Donald Tusk powrócił na pierwsze miejsce, jest wymieniony jest 16 razy, między innymi w taki sposób:
„Przed pytaniami Tusk ucieka w obelgi. (Ziobro): Domagam się od Donalda Tuska jako człowieka, który aspiruje do władzy w Polsce, aby kategorycznie się odciął. Tusk nie odcina się, lecz próbuje drwić. (Tusk): Pan Ziobro, jeśli jest takim pasjonatem kinematografii, to może zacznie sobie komentarze na Filmwebie czy recenzje pisać.
Od Donalda Tuska Polacy oczekują potępienia filmowych kłamstw. Trudne pytania i rosnąca oglądalność informacji w TVP doprowadzają Tuska do obsesji. Już niedługo! Agresja kibiców Tuska nie zatrzyma nas przed zadawaniem mu pytań. Donald Tusk na pytania naszych dziennikarzy nie odpowiada”.
Na 12 materiałów po 10 jest wyborczych i propagandowych. Inne to ostatni: Medale 100 - lecia niepodległości i czwarty: Rosja jest poza wspólnotą międzynarodową.
Wypowiada się 18 kandydatów w wyborach. 9 Z PiS: Jarosław Kaczyński, Zbigniew Ziobro, Sebastian Kaleta, Mateusz Błaszczak, Mateusz Morawiecki, Błażej Poboży, Jacek Sasin, Robert Telus, Mariusz Kamiński. 5 PO: Iwona Hartwich, Donald Tusk, Jan Grabiec, Borys Budka, Andrzej Domański. 4 z TD: Miłosz Motyka, Dariusz Klimczak, Bożena Żelazowska, Ryszard Petru.
„Pytania, które budzą furię” to materiał Adriana Boreckiego o tym, jak trudno mu zadać pytania Donaldowi Tuskowi. O tym, co mówi Tusk na spotkaniach wyborczych – ani słowa.

Piątek 22 września
Rekord Tusków: 24 razy, Holland już tylko 6, ale za to słowo reset podło 8 razy, a fraza „murem za polskim mundurem” – 9. Na 13 materiałów tego wydania po 10 było wyborczych i propagandowych; niewyborcza była polska pomoc w Libanie i końcowa autoreklama koncertu TVP o miłości.
Materiały wydawane były w paczkach: na początek dublet o koncercie „Murem za polskim mundurem” i „Wyjątkowy koncert w Mielniku”, który stał się Kołobrzegiem Trzeciej RP. Mur utrwalał materiał trzeci „Paszkwil uderzający w polskich mundurowych” i przedostatni „Szacunek dla polskiego munduru”. Szacunek dla autorów tej propagandy za doskonałe zastosowanie techniki „ad nauseam”.
Obowiązkowe dostawy Tuska wypełniły „Reset z Rosją, taką jaka ona jest” i „Szokujące słowa Donalda Tuska”, chociaż 24 odniesienia do Tuska i jego zgubnej polityki upchnięte były także po innych materiałach („Atom bezpieczny dla środowiska”, „W obronie interesów polskich rolników”, „Paszkwil uderzający w polskich mundurowych”).
Druga obowiązkowa w tym tygodniu paczka, o filmie Agnieszki Holland, to „Polacy oburzeni filmem Holland” i „Paszkwil uderzający w polskich mundurowych”.
Paczka krzepiąca narodową dumę, także w ramach dostaw obowiązkowych, składała się z „W obronie interesów polskich rolników” i „Atom bezpieczny dla środowiska”.
Relacja z dostarczenia polskiej mąki dla Libanu nastąpiła po „Polska wzorem dla Europy  Zachodniej”, a przegląd informacji ze świata miał pasek „Migracyjny szturm na amerykańską granicę”, oczywiście bez słowa o wizach Wawrzyka.
Wypowiedziało się 12 kandydatów na posłów, w tym z PiS 10 (Jarosław Kaczyński, Radosław Fogiel, Zbigniew Ziobro, Jacek Sasin, Paweł Kukiz, Zbigniew Rau, Robert Telus, Szymon Szynkowski vel Sęk, Mateusz Morawiecki, Mateusz Błaszczak, z KO Donald Tusk i Michał Kobosko z TD.

Sobota 23 września
Donald Tusk powraca jako pierwszy obiekt nienawiści: jego nazwisko pada 23 razy. Agnieszka Holland wymieniona jest 10 razy, a Niemcy -12, bo Tusk mówiąc o wpływie „kultury Zachodu”, spuścił lawinę nazwaną „Tusk chce niemieckich porządków”. Jarosław Kaczyński wyjaśnił je tak: „Mam nadzieję, że Tusk przez te niemieckie porządki rozumie reparacje, tylko jakoś nigdy o tym nie powiedział”.
Antyniemiecką lawinę tworzą trzy kolejne materiały Wiadomości: „Niemcy chcą by inni płacili za ich błędy” (chodzi o imigrację), „Niemiecka gospodarka na glinianych nogach” i „Majątek zbudowany na zbrodniach”. Zestawienie budzi obrzydzenie, ale może być przeciwskuteczne, bo skoro są na glinianych nogach, to mogą nie móc nam zapłacić tych 6 bilionów złotych, których płacić i tak nie chcą.
Pierwszy materiał Wiadomości traktuje nadal o „Zielonej granicy” czyli „Paszkwilu pod scenariusz Putina i Łukaszenki” bo „Białoruś już wykorzystuje film do swojej propagandy”. Wiadomości mają swoje, niezawodne badania opinii: „Przed kinami protesty Polaków, a o tym, co naprawdę polski naród myśli o obrońcach granicy, mogliśmy przekonać się wczoraj w Mielniku, podczas koncertu "Murem za polskim mundurem". A poza tym mówią o tym sami Polacy znad granicy w materiale „Podziękowania za służbę na granicy”.
Na 13 materiałów 11 było propagandowych a 8 wyborczych. Jedyny inny to opis pięknego lata na końcu Wiadomości.
Kandydaci do Sejmu: 9 wypowiedzi. 5 z PiS: Jarosław Kaczyński, Przemysław Czarnek, Mariusz Błaszczak, Mateusz Morawiecki, Arkadiusz Mularczyk, 3 z PO: Donald Tusk, Rafał Trzaskowski, Urszula Zielińska i Władysław Kosiniak-Kamysz z TD.

Zespół Obserwacyjny Towarzystwa Dziennikarskiego
24 września 2023 r.

Według danych Nielsen Audience Measurement w sierpniu br. średnia widownia głównego wydania „Wiadomości” wynosiła 2,11 mln osób, z czego 1,46 mln w TVP1, 614,1 tys. w TVP Info i 38,6 tys. w TVP Polonia. Rok do roku wynik programu wzrósł o 4,9 proc.