W trakcie poszukiwania pracy odpowiadamy na wiele ogłoszeń i odbywamy liczne rozmowy w sprawie zatrudnienia. Już podczas procesu rekrutacji możemy się spotkać z nieuczciwym i nieetycznym zachowaniem ze strony potencjalnego pracodawcy. Wiedza na temat przysługujących nam uprawnień pozwoli uniknąć dyskryminacji, uniemożliwiającej lub utrudniającej podjęcie pracy.
W ogłoszeniach rekrutacyjnych w sprawie pracy często można natrafić na umieszczone w nich szczegółowe sformułowania dotyczące np. wieku, płci lub narodowości kandydata. Warto pamiętać, że w świetle przepisów prawa pracy, takie kryteria oznaczają niedozwoloną dyskryminację i są zakazane.
Postanowienia dotyczące nierównego traktowania znajdziemy w art. 183a § 1 Kodeksu pracy (K.p.). Mówi on, że pracodawca jest zobowiązany do równego traktowania kandydatów do pracy i niedyskryminowania ich m.in. ze względu na płeć, wiek, wyznanie, przekonania polityczne, orientację seksualną czy też niepełnosprawność. Zakaz dyskryminacji obowiązuje już na etapie nawiązywania stosunku pracy, a więc dotyczy wszystkich faz rekrutacji, w tym najwcześniejszej z nich – ogłoszenia o pracę.
Młody i dynamiczny...czyli dyskryminacja w ogłoszeniu o pracę
W ofertach pracy możemy spotkać wymogi dotyczące cech pożądanego pracownika, takie jak: młody, dynamiczny, o wysokiej prezencji, pełnosprawny. W świetle wymienionych wyżej przepisów wymagania te mają charakter dyskryminujący i są całkowicie niedozwolone. – Przepisy prawa pracy wykluczają stosowanie niedozwolonych elementów dyskryminujących na etapie rekrutacji – mówi Krzysztof Sosnowski, koordynator merytoryczny serwisu www.radapracownikow.pl, przeznaczonego dla rad pracowników i związków zawodowych.
– Wyjątek stanowi sytuacja, gdy pracodawca jest w stanie obiektywnie udowodnić, że ze względu na charakter wykonywanej pracy na danym stanowisku może pracować np. wyłącznie mężczyzna. Przykładem może być tu praca górnika umieszczona w wykazie zawodów szczególnie uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia kobiet – dodaje Krzysztof Sosnowski.
Niestosowne pytania na rozmowie kwalifikacyjnej
Z dyskryminującymi, niedozwolonymi praktykami ze strony pracodawcy możemy mieć również do czynienia na kolejnym etapie rekrutacji, czyli podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Ewidentnym przykładem takiej sytuacji jest skierowane do kobiety pytanie: „Czy w najbliższym czasie planuje Pani mieć dzieci?", „Czy planuje Pani założenie rodziny"?, „Czy często wzywają Panią do szkoły"? Naruszenie stanowi także odmowa nawiązania stosunku pracy w przypadku, gdy pracodawca odmówi zatrudnienia nas z jednej lub kilku przyczyn wymienionych w art. 183a K.p. – m.in. ze względu na wiek, wyznanie religijne czy przekonania polityczne.
Prawo do odszkodowania
Warto wiedzieć, że jeśli pracodawca naruszy w stosunku do nas zakaz równego traktowania w zatrudnieniu, mamy prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Kodeks pracy nie określa maksymalnej wysokości takiego odszkodowania – zostaje ono dokładnie ustalone przez sąd pracy, stosownie do okoliczności danej sprawy.
Z przysługującymi nam uprawnieniami możemy zapoznać się poprzez lekturę Kodeksu Pracy. Fachową poradę uzyskamy również w profesjonalnych serwisach poświęconych zagadnieniom związanym z zatrudnieniem, np. w serwisie www.radapracownikow.pl
Pozytywna dyskryminacja
Przepisy prawa pracy (art. 183b § 3 K. p.) dopuszczają działania podejmowane przez określony czas, zmierzające do wyrównywania szans wszystkich lub znacznej liczby pracowników dyskryminowanych, przez zmniejszenie na korzyść takich pracowników faktycznych nierówności, w zakresie określonym w tym przepisie. Dzięki temu, możliwie jest zwiększenie zatrudnienia w grupie kandydatów dotąd pomijanych w procesie rekrutacji lub rekrutowanych w znacznej mniejszości (np. kobiet).
Naruszenie zasady równego traktowania kandydatów do pracy na etapie rekrutacji jest niezgodne z przepisami prawa i nieetyczne. – Znajomość przepisów Kodeksu pracy, mówiących o dyskryminacyjnych praktykach, pozwala skutecznie egzekwować swoje uprawnienia w kontaktach z nieuczciwymi pracodawcami i ubiegać się o ewentualne odszkodowanie – podsumowuje Krzysztof Sosnowski.
Portal www.radapracownikow.pl powstał w ramach projektu „Kreator pism online i baza wiedzy sposobem na wykorzystanie sztucznej inteligencji w systemach eksperckich” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, działanie 8.1.
